Ateak zabalik daude

Gaur goizean Durangoko 18. Euskal Dendak  zabaldu ditu ateak.  Arbasok antolatuta edizio honetako slogana honakoa da: “Artisautza eskura” eta berriro ere   Euskal Herriko artisautzaren erakusleihorik garrantzitsuena izango da. Igandera arte bisitariek Euskal Herriko edozein lurraldetatik  etorritako artisauen lanak ikusteko aukera izango dute. Auten 52 artisauk parte hartuko dute.  Durangoko Euskal Dendak zenbaki magikora iritsi da, adinez nagusi egin baita. Atzera begirako perspektiba ematen duen urtemuga da, etorkizunari nolabaiteko ikusminarekin begiratzekoa.

Euskal Dendaren helburu nagusia artisautza tradizionala zein garaikidea bultzatzea eta merkaturatzea da, beti ere, Euskal Herrian egindakoaren zigiluaz. Profesional hauek biziraungo badute, behar-beharrezkoa da, krisi garaian, artisauen lana bertatik bertara ikusaraztea.

            Bisitariak konprobatu ahalko du antzinako lanbideak oraindik bizirik daudela eta, era berean, artisau produktuak onak direla. Halaber, gure herriaren balio kulturak bultzatzeko eta garapen ekonomikoa sustatzeko modu bat ere bada, eta galtzen doazen ogibideak bizi-iraunarazteko. Hartara, ekimen honen inguruan, Euskal Herrietako artisautzaren eta antzinako lanbideen gailenak batuko dira. 

Esperientzia honi esker, bisitaria ohartuko da lanbide zaharrak indarrean daudela, eta ez dela artisau piezen kalterako. Izan ere, piezei norberak ematen dio bizia, dela apaingarri gisa, dela egunero erabiltzeko. Pieza guztiak eskulan eta artisautza prozesuen arauak errespetatuz diseinatzen dira. Euretariko askotan, ordea, berrikuntzara jotzen da eta inspirazio iturria orainean eta geroan topatzen dute. Horregatik bada, gaur egun artisau izatea garaikide izatea da.

 

PARTE HARTZAILEAK ETA ESPEZIALITATEAK

Euskal Dendak Euskal Herriko lurralde guztietako ordezkariak izango ditu. Guztira 52 erakusketari bilduko ditu, artisau arabar, baxenafar, bizkaitar, gipuzkoar, lapurtar eta nafarrak. Aurreko edizioetako kopuru antzekoa, baina nobedade moduan, aipatu behar da, aurten, hamar profesionalek lehenengoz parte hartuko dutela. Erakusketari berriak hamar izango dira.           

Beste behin ere, Bizkaia izango da ordezkari gehien izango dituen lurraldea, 23 artisau, hain zuzen ere. Gipuzkoak 15 izango ditu, Nafarroak 10, Arabak 2 eta Nafarroa Behera eta Lapurdik bana. Durangaldeak, artisautzaren epizentro garrantzitsuak, zazpi ordezkari ekarriko ditu Euskal Dendara. 

Sektorekako ordezkaritzari dagokionez, honakoak izango ditugu: zortzi nekazaritzako elikagaien arlokoak, bost beirakoak, bederatzi metalekoak, bat gehiago iazko edizioan baino. Halaber, zeramikako lau eta egurra lantzen duten zortzi izango dira aurtengoan. Azken gremio honetan jauzi kualitatiboa egin da, iazko edizioarekin alderatuta ordezkaritza bikoiztu egiten baita, eta zaharberritzaile bat ere izango da. Ehungintzari dagokionez, bederatzi erakusketari aipatu behar ditugu, eta larrugintzan bost. Halaber, denbora eta espazioa emango zaizkie koadernaketaren munduari, euskal kirolari eta kosmetikari. Birziklatutako gaiek ere erakusmahaia izango dute.

 

KULTURA GONBIDATUA

            Aurtengo Euskal Dendaren edizioaren kultura gonbidatua Eskozia izango da. Horretarako hango artisaua Peter Gillies etorriko da. Berari esker haien ohiturak eta usadioak ezagutuko ditugu. Peter Gillies Eskoziako Highlandsekoa da. Glasgowen dauka tailerra eta han ematen dizkio orduak beira lantzen eta margozten. Durangon erakutsiko digu zer nolako materialak erabitzen dituen eta bere lanak zer prozedura behar duten osatzeko.

2013ko JARDUERAK

Euskal Dendaren arauetako bat bisitariak artisautza tradizionalean murgiltzea da. Asmoa baita antzinako lanbideak ezagutaraztea eta horietan sakontzea. Horregatik bada, edizio bakoitzean, bertan, zuzeneko erakustaldien alde egin da. Horixe baita, azoka honen zutabeetako bat, eta aurten ere izango dira han bertan artisauen erakustaldiak, zeinetan bisitariak parte hartzera gonbidatuta dauden.

            Euskal Dendak diruen bitartean, azoka-lekuan egurrarekin lotutako hainbat ekintza burutuko dira, beteak beste, materialak ezagutzeko ikastaroa eta egurra lantzeko Zur Berriko Jorge Garciak emango duena. Bestalde, Roman Adurizek egurrezko kateak zelan egiten diren erakutsiko du.

Forja-lan artistikoaren erakustaldia Nafarroako Forjas Brun-eko forjaren interpretazio zentroko kideek egingo dute. Europako beiraren putz-egile entzutetsuenetarikoak ere izango dira, Gipuzkoako Argia Badagoko kideak. Eltzegintzako erakustaldi eta praktikak Loitz Ceramica, Susko Zeramika, Carmen Perez eta Bego Rojo bizkaitarren eskuetatik etorriko zaizkigu.   

Karameluak eta papiroflexia egiteko tailerrak muntatuko zaizkie gazteenei, gehienbat, baina helduei zuzenduta ere bai.

Aurtengo aukera garrantzitsuenetakoa biosorkuntza tailerra izango da. Bertan intsektuentzako habitat desberdinak egiteko prozesua erakutsiko da. Horrela, natura eta artisautza espazio berean batuko ditugu. Sondikatik datorkigu jarduera aitzindari hori, DPM Innovación enpresaren eskutik.

Halaber, Euskal Dendaren lau egunetan, “artisau despistatua” lehiaketan parte hartu ahalko dute bisitariek, beraiek hautatuko baitute zein izan den erakustoki onena. Zozketak ere izango dira: erosketa-baleak eta egurra lantzeko ikastaroetan parte hartzea.

ARTETSU GALA

           

            2005ean hasi ginen Artetsu sariak ematen, Arbaso elkartearen hamargarren urteurrenarekin batera. Sari hauen bitartez, banakakoen edota entitateen lana aintzat hartu nahi dugu. Halaber, konplizitaterako bidea eta loturak sortu nahi ditugu aipaturiko lan hori apurka-apurka hazten joan dadin eta, era horretan, gure artisautzaren aldeko hain garrantzitsua den kontzientziazioa ere eragingo dugu. 

              Horregatik bada, zentzu guztietan artisautzaren alde egiten duten artisauak, erakundeak eta hedabideak saritzen ditugu. Bederatzigarren edizio honetako Artetsu sariak honakoak izango dira:

           

BIZITZA OSOA: Forjas Brun.

ERAKUNDEAK LAGUN: Bizkaiko Foru Aldundiko Ekonomia Sustatzeko Saila

HEDABIDEAK: GARA.

GURE TRADIZIOAK HEDATZEA: Bertsozale Elkartea

EUSKARAREN SUSTATZEA: Kontseilua.

            Sariak emateko gala abenduaren 5an, ostegunean, egingo da San Agustín Kultur Gunean, arratsaldeko 20:00ean.